Crkva u Jablanici

Na jugozapadu Zlatibora, u dolini reke Jablanice, ušuškan je kompleks crkve Pokrova Presvete Bogorodice, jedan od čuvara pravoslavnog identiteta naše zemlje. Do ovog lokaliteta je jednostavno doći, jer ga sa Zlatiborom povezuje 25 km dug asfaltni put koji vodi preko Tornika i Ribnice. 

/zlatibor/crkve-i-mana---stiri/crkva-u-jabl**+anici/

Foto: superdomor.rs

Izrađena od brvana crnog bora, jedna je od retkih drvenih crkvi na našim prostorima. Skrivena je među stablima borove šume i u svojim zidovima čuva tragove drevnih vremena Jablanice. Podignuta je 1838. godine kao kultno mesto okupljanja našeg naroda i simbol zaštite od Turaka. Crkva je malih dimenzija, širine 5,25m i dužine 9,5m. Njena konstrukcija sastoji se od pravougaone, jednobrodne osnove sa polukružnom oltarskom apsidom i predstavlja značajan materijalni dokaz umeća graditeljstva tadašnjih meštana. Kroz vrata ukrašena zanimljivom ornamentikom ulazi se u prostoriju koja je podeljena ikonostasnom pregradom na zaokrugljeni oltar i naos. Od starog ikonostasa sačuvane su Carske dveri, prestone ikone  Isusa Hrista, Presvete Bogorodice sa Isusom Hristom i ikona Svetog Vasilija Ostroškog sa Svetim Jovanom Krstiteljem. Crkva je prekrivena strmim krovom sačinjenim od šindre.

U okviru kompleksa, odnosno porte crkve, nalaze se groblje, drveni zvonik, kao i sobrašice (sobre,sofre). Ove male drvene građevine su podizali dobrostojeći ljudi tog vremena kako bi ih sa svojim gostima i stanovnicima Jablanice, koristili tokom crkvenih sabora i velikih praznika. Neke od njih su zatvorenog tipa, a neke u obliku niskih tremova. 

Za ovaj lokalitet vezuje se legenda o Mari. Prema priči meštana, za vreme vladavine Osmanlijskog carstva je važilo pravilo da zbog jednog nastradalog Turčina, stradaju dva Srbina. Kada se desilo da je neko ubio jednog Turčina, preplašeni meštani su tada optužili Maru, izbeglicu iz Štrbaca koja je imala dva sina. Turci su za kaznu obesili oba Marina sina. Mara je od neizmerne tuge i boli meštane proklela rečima: „Kako moji sinovi visili na grani, tako Jablaničani prosperirali na strani“. Nekoliko vekova kasnije, 2015. godine, stanovnici Jablanice podigli su im spomenik i na njemu napisali: „Za vreme Otomanskog carstva, kada Turci Jablanicu pohodiše, dva Marina sina nevino stradaše. Tada je bilo dva Srbina za jednog Turčina i Turci ih na grane povešaše. Skidaj Maro tvoju tešku kletvu, da nam deca žive u napretku“.

Crkva u Jablanici zakonom je zaštićena još 1949. godine, kao kulturno dobro od velikog značaja za Republiku Srbiju. Na inicijativu zaposlenih u muzeju na otvorenom "Staro selo Sirogojno", 1998. godine ispred ove crkve rekonstruisan je i napravljen video zapis narodnog običaja okupljanja.